Ολοένα περισσότεροι ασθενείς επισκέπτονται τον ιατρό τους αναφέροντας συμπτωματολογία παλινδρόμησης, ζητώντας βοήθεια για αυτή. Η Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) ορίζεται ως η παλινδρόμηση κυρίως του όξινου περιεχομένου του στομάχου και μπορεί να εκδηλωθεί με αίσθημα καύσου (ή αλλιώς «καούρα»), παλινδρόμηση και θωρακικό άλγος. Όταν αυτή επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών προκαλώντας επίμονα και βασανιστικά συμπτώματα ή και επιπλοκές, όπως η Οισοφαγίτιδα, ο Οισοφάγος Barrett και το Aδενοκαρκίνωμα του Οισοφάγου, την ονομάζουμε Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσο (ΓΟΠΝ). Η ΓΟΠΝ παραμένει η πιο κοινή διάγνωση ανάμεσα στα νοσήματα του Γαστρεντερικού σωλήνα και συνδέεται με μεγάλες επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο και την οικονομίαΗ αιτιολογία της νόσου είναι πολυπαραγοντική. Η νόσος εμφανίζεται όταν επέρχεται διαταραχή στην ισορροπία μεταξύ προστατευτικών και βλαπτικών παραγόντων.
Εκτός από τις εκδηλώσεις από τον οισοφάγο, υπάρχουν και εξωοισοφαγικές εκδηλώσεις στις οποίες αναφερόμαστε γενικώς με τον όρο εξωοισοφαγικά σύνδρομα ΓΟΠΝ. Σε αυτά υπάγονται σύνδρομα με καθορισμένη ή διαπιστωμένη συσχέτιση με την παλινδρομική νόσο και σύνδρομα με πιθανή συσχέτιση. Στην πρώτη κατηγορία υπάγονται ο βήχας, η λαρυγγίτιδα, το άσθμα, η διάβρωση των οδόντων και στη δεύτερη κατηγορία η φαρυγγίτιδα, η ιγμορίτιδα, η ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση, η υποτροπιάζουσα μέση ωτίτιδα. Η αιτιολογική συσχέτιση κάθε μιάς από τις παθήσεις αυτές δεν είναι πάντα εύκολη διότι οι περισσότεροι ασθενείς δεν έχουν τυπικά ή και καθόλου συμπτώματα παλινδρόμησης. Τα μέχρι τώρα δεδομένα υποστηρίζουν τη συσχέτιση μεταξύ των συνδρόμων αυτών και της ΓΟΠΝ καθώς και τη σπανιότητα των συνδρόμων χωρίς την οισοφαγικά συμπτώματα ή ευρήματα, αλλά δεν υπάρχει σαφής σχέση αιτίου και αιτιατού.
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΞΩΟΙΣΟΦΑΓΙΚΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ
Η κατ΄εξοχήν διερεύνηση των συνδρόμων αυτών αφορά τις ειδικότητες του Ωτορινολαρυγγολόγου και του Πνευμονολόγου. Ο ασθενής παρουσιάζεται στον ιατρό κυρίως με συμπτώματα από το ανώτερο ή το κατώτερο αναπνεύστικό. Αν στην διερεύνηση δεν προκύψει σαφής ατία των συμπτωμάτων από τα συστήματα αυτά, τότε είναι πολύ πιθανό η αιτία τους να αφορά το Γαστρεντερικό σύστημα, οπότε και συνιστάται η παραπομπή σε ειδικό και όχι η κατευθείαν θεραπεία.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΕΞΩΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΝΟΣΟ
Διατροφικές συνήθειες:
Οι οδηγίες, σε γενικές γραμμές, είναι οι ίδιες που αφορούν και τους ασθενείς με οισοφαγικά σύνδρομα. Δεν υπάρχουν μελέτες που να αποδεικνύουν ότι οι αλλαγές στις συνήθειες ή στη δίαιτα προσφέρουν αποτελεσματικά. Ωστόσο η καθημερινή πρακτική και εμπειρία δείχνει ότι ορισμένες από τις συστάσεις μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο του συμπτώματος ορισμένες κατηγορίες ασθενών.
Οι γενικές συστάσεις αφορούν τρείς κατηγορίες παραγόντων:
1) αποφυγή τροφίμων που προδιαθέτουν σε παλινδρόμηση π.χ. Καφές, αλκοόλ, λιπαρές τροφές, σοκολάτα.
2) αποφυγή όξινων τροφίμων που προδιαθέτουν σε καύσο όπως καυτερά φαγητά, χυμοί με κιτρικό οξύ, αναψυκτικά.
3) ενσωμάτωση στον τρόπο ζωής συνηθειών που μειώνουν την έκθεση του οισοφάγου στο οξύ, όπως απώλεια σωματικού βάρους, διακοπή καπνίσματος, ανύψωση της κεφαλής της κλίνης, αποφυγή κατάκλισης για 2-3 ώρες μετά τα γεύματα.
Φαρμακευτική αγωγή:
Δεν είναι σαφές ότι η θεραπεία έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα. Πρέπει να τονισθεί το γεγονός ότι η θεραπεία βασίζεται κυρίως σε εμπειρικά στοιχεία. Στις ως τώρα μελέτες που υπάρχουν, έχει γίνει θεραπεία με διπλή δόση ημερησίως για περίοδο 3-4 μηνών, με απάντηση στο σύμπτωμα από 93% ως 99%. Όπως γίνεται κατανοητό το παραπάνω σχήμα αποτελεί και τη σύσταση για αντιμετώπιση. Πολλοί συνιστούν σε ασθενείς που έχουν συμπτώματα κατά τη νύχτα ή ανάμεσα στις δόσεις να λαμβάνουν ανταγωνιστές των υποδοχέων ισταμίνης τύπου 2( τα γνωστά σε όλους φάρμακα τύπου Zantac). Αυτή η τακτική είναι λανθασμένη διότι οι μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση του φαρμάκου πέραν της εβδομάδας δεν έχει δράση, λόγω αντιδράσεων ταχυφυλαξίας έναντι του φαρμάκου. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται μόνο αντιόξινα.
Τι γίνεται στην περίπτωση που η θεραπεία αποτυγχάνει να ελέγξει τα συμπτώματα;
Σε περίπτωση αποτυχίας της θεραπείας, δηλαδή όταν τα συμπτώματα επιμένουν ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε ενδοσκόπηση για τον αποκλεισμό κάποιας επιπλοκής της νόσου. Αν αυτή είναι αρνητική, τότε ο ασθενής υποβάλλεται σε πεχαμετρία ( 24 – ωρη καταγραφή του ΡΗ του παλινδρομούντος υγρού) υπό αγωγή. Στην περίπτωση που είναι αρνητική, ο ασθενής δεν πάσχει από παλινδρόμηση και η διερεύνηση πρέπει να συμπεριλάβει άλλες παθήσεις.
